Të nderuar Zonja dhe Zotërinj, Ju duhet ta shikoni realitetin ashtu siç është në sy.
Si mund të thuhet që ekonomia shqiptare është e stabilizuar, ne jemi në një krizë të vazhdueshme Ekonomike dhe shoqërore.
Mbi ç ‘bazë bëhen parashikime të tilla (si rritje të Ekonomisë, rritje të Exporteve etje.)
Po ti referohemi Statistikave të paraqitura në mendjet e ndryshme Shqiptare duhet të bëj një Analize mbi fatin e ekonomisë Shqiptare.
– Largimi i mbi 100 mijë forcë punëtore brenda 3 Vitesh
= bie konsumi në vend = bien shitjet për tregtarët (me pak blerje për konsumatorët)
= më pak të ardhura në Taksa për shtetin
= depozita e qeverisë tkurren
= Rrezik likuiditeti (për pensionet, administratën etje.)
= sjell mundësin e falimentimit të Shtetit
Tabela për këtë:
Ndikimi në ekonominë familjare Pasojat Makroekonomike që shkaktohen
| Kostot fillestare të Emigrimit të marra nga familjet, të cilat duhen gjeneruar diku. Pra largohet Likuiditeti familjar nga vendi dhe investohet në vendet e emigrimit. | Ulet fuqia kualifikuese e mesme, që në një të ardhme do i mungoje ekonomisë dhe që do jetë vështirë të zëvendësohet dhe kërkohen shumë investime për ta rifituar atë. |
| Rriten kostot sociale duke lënë fëmijët dhe Prindërit e moshuar për një kohë të caktuar në vendlindje. (duhen të ardhura) | Forca Punëtore ikën nga vendi, ulet oferta për punësim, gjë që sjell rritje të pagave. Nga ana tjetër mungesa e kualifikimit sjell punësim jo të drejt me atë që kërkon vendi i punës, kjo sjell probleme në ekonomi. (p.sh. Shoferi bëhet drejtor se mungojnë specialistët) |
| Sigurohet dhe fuqizohet Ekonomia Familjare në një të ardhme të afërt, rriten të ardhurat, krijohen Depozita. Të ardhurat nga jashtë nuk Ri-investohen në Shqipëri (klima e dobët dhe e pa shpresë ekonomike) Tërhiqen familjarët për të jetuar dhe punuar jashtë, pakësohet edhe më shumë fuqia punëtore në vend. | Vendi do ketë 101.000 shumëzim për X Taksa më pak (të ardhura). Këto duhen zëvendësuar. Pyetja është si? Ekonomisë i duhet ofruar alternativa për të tërhequr forcë punëtore nga vendet e 4 si Somali, Irak, Afganistan, Etiopie etje. Pra vende shumë të varfëria, se për ato është Shqipëria atraktive. Kujdes! këtu behet fjale për Fuqi punëtore dhe jo për investime në Ekonomi. |
– Rritja e çmimeve të mallrave (të shportës)
= bie konsumi në vend (individët kursejnë në mallra të caktuara)
= bien shitjet në tregjet vendase
= më pak të ardhura në Taksa për shtetin
= deficit për Shtetin (tkurren të ardhurat.)
= Qeverisë do i mungojnë Lek.
p.sh. 3 Vite më parë çdo familje shqiptare konsumonte 2-3 kg domate në Javë ku çmimi varionte nga 40 deri ne 250 L kurse tani do konsumojnë me pak se çmimi varion nga 70 deri në 600 Lek. Bie kërkesa për konsumin vendas (100.000 te larguar) (çmimet e mallrave nuk sillen në mënyrë të drejtë, por në mënyrë të zhdrejtë. Këtu tregu është Informal dhe Taksat nuk mblidhen siç duhet.
– Fryrja e punësimeve në Administratë (Bashki / Administratë)
= administrata nuk është institucion fitimprurës por Institucion shpenzues
= shtohet nr. i nëpunësve = shtohen kostot për buxhetin e shtetit
= deficit për Shtetin = Shtetit i duhen Lek për Pagat
= Shteti rrit borxhin e jashtëm / ose te brendshëm
= në një të ardhme shteti nuk është më likuid
= sjell mundësin e falimentimit të Shtetit
– Rënia e valutës së huaj (Euro/Dollar)
= rrit Importet nga jashtë nga ana teorike, por nga ana praktike nuk ndodh
Fuqizimi i Lekut ndikon shumë në Turizmin vendas
= Turizmi në Shqipëri behet më i shtrenjtë
= më pak Lek në qarkullim nga Turistët
= ulen të ardhurat në Taksa për shtetin.
– Treg Informal në shumë sektor
= Qarkullimi i latë i Valutë Kesh
= mos formalizmi i tregut vendas (edhe 1kg domate në Treg duhet taksuar)
= mos deklarimi i shitjeve (ligji ka hapësira të cilat shfrytëzohen dhe keqpërdoren)
= Klientelizmi i lartë (shikohen shokët, miqtë, të tjerët keqtrajtohen)
= më pak të ardhura në mbledhjen e Taksave
= deficit për Shtetin
– Sillja e egër e Tregut (ndikimi politik)
= pabarazi totale në koncesione dhe investime
= ndërhyrje e Administratës në to
= ryshfetet dhe përqindje të panumërta që u jepen bashkëpunëtorëve
= kosto të pa drejta për shtetin
= deficit për Shtetin
= Shteti detyrohet të ndryshoj buxhetet më shumë se 2-3 herë në Vit për shkak të mos likuiditetit
= kërkohet hua nga Bankat botërore dhe Evropiane
= rritet Borxhi i jashtëm shumë herë. Norma e lejueshme < 60% e Produktit të Brendshëm Bruto (PBB)
= tejkalim i Borxhit fikson Bankat për dhënie të mëvonshme të kredive.
= në një të ardhme shteti nuk është me likuid
= sjell mundësin e falimentimit të Shtetit
– Centralizimi i përgjegjësisë Ekonomike
= mungesën e sindikatave të pavarura ekonomike (Bordet etje.)
= fshehje të fakteve dhe të realitetit ekonomik = 7 x 7 nuk bëjnë me 49 por bëjnë 45
= Shqipëria të njëjtën fat si Greqia para disa vitesh.
= sjell mundësin e falimentimit të Shtetit
– Plakja e popullsisë
= më pak forcë punëtore dhe më shumë pensionistë. (kjo vërtetohet edhe nga INSTAT)
= më shumë pensione për tu paguar
= më shumë kosto në Buxhet (Shtetit i duhen Lek, por ku do ti gjej?)
= pensionet nuk rriten për një kohë të gjatë (me pak Kontribuues)
= marrja e borxheve për Likuiditet nëse nuk arrihen të ardhurat për mbulimin e detyrueshëm të pensioneve
= sjell mundësin e falimentimit të Shtetit
Duke parë të gjitha këto dukuri që janë duke u shfaqur në realitetin Shqiptar si mund të themi se kemi zhvillim Ekonomik. Pra pritshmëritë nga ana ime janë eh negative sesa pozitive.
Altin Mehillka (Ekspert në fushën e projekteve Ekonomike Bavari – Gjermani )
